Juridisch Adviesdesk DAS voor de Sport

Ja, leden van verenigingen moeten hun contributie betalen. Zij hebben geen recht op teruggave of compensatie, tenzij de statuten anders bepalen. Kijk ook uit met het kwijtschelden van contributie, als je dat niet verplicht bent. Dit kan in strijd met de statuten zijn.

Toelichting:
De wet bepaalt dat leden verenigingscontributie voor het hele jaar verschuldigd zijn. Word je lid van een vereniging, dan ga je akkoord met de statuten en moet je contributie betalen. Dat de vereniging (tijdelijk) geen activiteiten kan aanbieden, is daarop niet van invloed.

Let op: statuten kunnen hiervan afwijken. Via een reglement is niet voldoende! Verenigingen kunnen dan bijvoorbeeld een ‘noodfonds’ inrichten voor leden die hun contributieverplichtingen niet na kunnen komen. Zo kan de club wel solidair zijn met mensen die nu hard getroffen worden. Staat er niets in de statuten? Overleg dan met een jurist. Een en ander is ook afhankelijk van de financiële positie van de vereniging.

Tip: kijk in de statuten van de vereniging naar de bepalingen over contributie. Neem bij twijfel contact op met een jurist.

Dat is afhankelijk van de manier waarop het letsel is ontstaan. Is het letsel ontstaan door een fysiek contact met een medespeler of tegenstander? Dan is de hoofdregel dat de vereniging niet aansprakelijk is. Ook de medespeler of tegenstander is meestal niet aansprakelijk.

Een vereniging kan wel aansprakelijk zijn voor letsel als er onvoldoende veiligheidsmaatregelen of voorzorgsmaatregelen zijn genomen.

Toelichting:
Sport brengt risico’s met zich mee, ook risico’s  op letselschade. Door deel te nemen aan de sport aanvaardt de sporter deze risico’s. Daarom is een medesporter, tegenstander of vereniging bijna nooit aansprakelijk voor letsel.

Een vereniging kan wel aansprakelijk zijn voor letsel als er onvoldoende veiligheidsmaatregelen of voorzorgsmaatregelen zijn genomen, waardoor het ongeluk tijdens sport of spel kon ontstaan. Denk hierbij aan situaties waarin te weinig toezicht is gehouden, onvoldoende instructies en waarschuwingen zijn gegeven of het materiaal niet deugt. Een voorbeeld hiervan is een turnoefening die een kind uit moet voeren zonder dat de trainer vooraf duidelijke instructies geeft, waarna het kind een arm breekt. Of denk aan een sportveld waaraan onvoldoende onderhoud is gepleegd, waardoor een deelnemer in een kuil stapt en daardoor een enkel breekt.

Tip: houd procedures en de veiligheidsprotocollen actueel en deel die actief met alle betrokkenen. Zo zorg je ervoor dat de kans op ongelukken en aansprakelijkheid zo klein mogelijk blijft.

Per 1 juli 2021 moeten alle verenigingen en stichtingen aan de nieuwe Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) voldoen. De WBTR moet het bestuur en het toezicht van onder meer verenigingen en stichtingen verbeteren. Dit betekent dat alle verenigingen taken, bevoegdheden en verplichtingen moeten vastleggen en dat bestuurders bij fouten en wantoestanden persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden. Dit alles in het belang van de vereniging en om financieel wanbeleid, misbruik van posities en onjuiste besluiten tegen te gaan.

Toelichting:
Het is belangrijk dat bestuurders weten op welke momenten zij moeten opletten, wat ze moeten doen en waar ze de benodigde informatie en hulp kunnen vinden. Daarom zet ik een aantal belangrijke wijzigingen op een rij.

1. Is het toezicht op het bestuur goed geregeld?
   De WBTR verplicht dat een Raad van Commissarissen toezicht houdt op het bestuur van een vereniging. Dat kan door in één bestuur de niet-uitvoerende bestuurders (toezichthoudende bestuurders) toezicht te laten houden op het handelen van hun uitvoerende collega’s (directie). Dit noemen we een one-tier board. Je kunt ook een aparte Raad van Commissarissen instellen, de two-tier board.
   
   Tip: heb je al een toezichthouder? Check of die functioneert volgens de WBTR. Heb je nog geen toezichthouder? Kijk of je die op basis van je huidige statuten kunt aanstellen. Pas zo nodig de statuten aan.
   
   
2. Moeten statuten worden aangepast bij tegenstrijdige belangen?  
   Heeft een bestuurder een persoonlijk belang dat tegenstrijdig is met het belang van de stichting of vereniging? Dan mag die bestuurder (of commissaris) niet deelnemen aan de overleggen en geen besluit daarover nemen. Dit om vriendjespolitiek ?en belangenverstrengeling? te voorkomen. In de WBTR staan regels voor het geval er daardoor te weinig bestuursleden zijn voor een besluit. Oude regelingen hierover in de statuten gelden niet meer.
   
   Tip: kijk of in de statuten de juiste regels staan voor deze situaties of dat jouw statuten moeten worden aangepast.
   
   
3. Besturen brengt sinds de WBNTR een grotere aansprakelijkheid met zich mee!
   In de WBTR wordt de aansprakelijkheid van bestuurders van stichtingen en verenigingen uitgebreid. Ook voor vrijwillige besturen geeft dit een verhoging van persoonlijke risico’s. Bestuurders kunnen bijvoorbeeld aansprakelijk gehouden worden bij wanbeleid en/of voor het tekort in het faillissement op grond van onbehoorlijke taakvervulling. Denk hierbij aan het niet-deponeren van de jaarrekening, het niet-deugen van de administratie of het aangaan van overeenkomsten waarvan je weet dat de vereniging of stichting die niet kan nakomen. Weet dus goed waarvoor je verantwoordelijk bent en waar je persoonlijk aansprakelijk voor kunt zijn. Leg afspraken over aankopen, financiën en besluitvorming duidelijk vast in de statuten.
   
   Tip: leg ook de motivatie van keuzes, besluiten en/of afwijkende visies goed vast, bijvoorbeeld in de notulen. Als dat nodig is, kan een bestuurder zich dan (beter) verweren tegen een beschuldiging van onbehoorlijk bestuur. Ook is het aan te raden periodiek iemand anders dan de penningmeester de financiën onder de loep te laten nemen.

In sommige statuten is geregeld dat een bestuurder méér stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuurders samen. Dit mag onder de WBTR niet meer! Dat betekent dat de statuten moeten worden aangepast. Je hebt overigens vijf jaar de tijd om dit aan te passen in de statuten. Een statutaire bepaling over meervoudig stemrecht is uiterlijk vijf jaar geldig na ingang van de WBTR per 1 juli 2021.

Tip: pas deze bepaling bij de eerstvolgende statutenwijziging aan of agendeer dit punt in elk geval alvast voor begin 2025, zodat er ruim de tijd is de statuten op dit punt tijdig aan te passen.

Stichtingen en verenigingen moeten regels voor ontstentenis en belet opnemen in de statuten. Ontstentenis is als een bestuurder niet meer in functie is. Bijvoorbeeld bij ontslag, uittreden of bij overlijden. Belet is als een bestuurder tijdelijk niet kan besturen. Denk hierbij aan een schorsing of ziekte. De statuten moeten regelen wie beslissingen mag nemen als het bestuur of de commissarissen dat niet kunnen. Zo voorkom je dat er geen beslissingen genomen kunnen worden. Is dat nog niet geregeld in de statuten? Dan moet dat aangepast worden bij de eerstvolgende statutenwijziging.

Tip: is dit in de statuten nog niet geregeld? Stel dan in elk geval alvast een tijdelijke regeling op, zodat duidelijk is hoe de vereniging of de stichting in die situatie besluiten kan nemen.