Een vaccinatiebonus: mag dat eigenlijk?

Uitgangspunt bij het vaccineren is dat het op vrijwillige basis gebeurt. Iedereen in Nederland heeft recht op bescherming van de lichamelijke integriteit en daar hoort de keuzevrijheid voor een vaccinatie bij.

Verschil in vaccinatiedwang en vaccinatiedrang

Nu zijn er twee begrippen waartussen onderscheid wordt gemaakt: vaccinatiedwang en vaccinatiedrang. Vaccinatiedwang wil zeggen dat iemand tegen zijn wil wordt gevaccineerd, desnoods met tussenkomst van een rechter. Dit is een directe vaccinatieverplichting en is op dit moment niet mogelijk. De verwachting is dat een dergelijke plicht vanuit de overheid ook niet zal worden opgelegd. Van vaccinatiedrang is sprake als de beslissingsruimte van de werknemer wordt ingeperkt of de werknemer zodanig wordt beïnvloed dat hij feitelijk minder keuzevrijheid heeft. Denk aan de situatie dat een werknemer vreest dat zijn contract niet wordt verlengd als hij de werkgever niet kan of wil bevestigen dat hij zich heeft laten inenten.

Vakantiedagen of een bonus toekennen

Werkgevers mogen geen drang uitoefenen door arbeidsrechtelijke gevolgen te verbinden aan de keuze van een werknemer om zich niet te vaccineren. Dat is beïnvloeding van de keuzevrijheid. Maar kun je als werkgever werknemers dan wel stimuleren om zich te laten vaccineren door bijvoorbeeld extra vakantiedagen of een bonus toe te kennen? Arbeidsrechtelijk gezien lijkt dit wel te zijn toegestaan . Er is geen wettelijke bepaling die zich tegen een dergelijke beloning verzet. Er mogen echter geen consequenties zijn voor werknemers die het vaccin weigeren.

Registreren van vaccinatiebonussen

Zo'n bonus kan wel "AVG-problemen" geven wanneer een werkgever registreert welke werknemers een bonus hebben ontvangen en daarmee dus eigenlijk indirect vastleggen wie zich hebben laten vaccineren. Werkgevers die bijhouden welke werknemers zijn gevaccineerd, zijn bezig met het verwerken van bijzondere persoonsgegevens. Dit is op grond van artikel 9 AVG niet toegestaan, tenzij sprake is van een uitzonderingssituatie.

Gezagsverhouding

Van een uitzondering kan sprake zijn wanneer de werknemer uitdrukkelijke toestemming geeft voor de verwerking van de gegevens. Echter, gelet op de gezagsverhouding tussen werkgever en werknemer en de mogelijke angst op represailles of maatregelen, is van volledige vrijheid geen sprake. Hier kan en mag een werkgever dan ook niet op vertrouwen en maakt dat de werkgever zich op glad ijs begeeft wanneer hij een vinkje plaatst achter de naam van de werknemers aan wie een vaccinatiebonus is verstrekt.

En los van de juridische implicaties is natuurlijk de vraag of een vaccinatiebonus de werksfeer bevordert.

Dit blog werd ook gepubliceerd in BG Magazine

Pascal Besselink gaf juridisch uitleg over een vaccinatiebonus in de uitzending van de Ochtendspits bij BNR

Disclaimer

Dit blog schetst de algemene regels en uitgangspunten. Uiteraard kan er in specifieke situaties sprake zijn van uitzonderingen. Heeft u vragen over dit onderwerp of uw specifieke situatie, dan kunt u altijd contact opnemen met een van onze specialisten.